Trong môi trường làm việc hiện đại, chúng ta thường được khuyến khích phải “giữ tinh thần tích cực”, “nghĩ mọi chuyện theo hướng tốt đẹp” hay “vui vẻ lên đi”. Thái độ tích cực dường như đã trở thành tiêu chuẩn mà ai cũng phải hướng đến. Tuy nhiên, đôi khi, chính sự tích cực bị đẩy quá đà lại gây ra tác dụng ngược — đó chính là Tích cực độc hại (Toxic Positivity).
Chúng ta sẽ cùng hiểu rõ khái niệm này, những tác động âm thầm nhưng nguy hiểm của nó đến sức khỏe tinh thần, cũng như cách xây dựng tinh thần tích cực đúng cách và bền vững.
I. Tích cực độc hại là gì?
Tích cực độc hại là khi bạn hoặc người khác bị ép buộc phải luôn vui vẻ, lạc quan dù đang đối mặt với những khó khăn, thất vọng hay tổn thương. Thay vì cho phép bản thân cảm nhận và xử lý cảm xúc tiêu cực, người ta chọn cách che giấu, phủ nhận, hoặc lờ đi thực tại.
Ví dụ thường gặp:
- Khi đồng nghiệp chia sẻ áp lực công việc, bạn đáp lại ngay: “Cố lên! Suy nghĩ tích cực đi, mọi chuyện sẽ ổn thôi!”
- Khi chính bạn cảm thấy mệt mỏi, chán nản, nhưng lại tự nhủ: “Mình không được phép yếu đuối. Phải mạnh mẽ, vui vẻ!”
Sự tích cực bị “cưỡng ép” như vậy có thể khiến cảm xúc tiêu cực bị dồn nén, lâu dần gây ra những hệ quả nghiêm trọng cho sức khỏe tinh thần.
II. Tích cực độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần như thế nào?
Khi không được phép buồn bã, lo âu hay thất vọng, con người dễ rơi vào trạng thái tổn thương nội tâm. Dưới đây là những hệ quả điển hình:
1. Kìm nén cảm xúc thật
Việc phủ nhận cảm xúc tiêu cực không làm chúng biến mất, mà chỉ khiến chúng tích tụ và bùng nổ ở thời điểm tồi tệ nhất.
2. Cảm giác cô lập
Khi không thể bộc lộ cảm xúc thật, bạn sẽ dễ cảm thấy bị tách biệt, không ai thực sự hiểu mình, nhất là trong môi trường làm việc đầy cạnh tranh.
3. Áp lực tâm lý vô hình
Sự kỳ vọng phải luôn “ổn”, luôn “vui” khiến bạn căng thẳng hơn, dẫn đến lo âu, kiệt sức.
4. Mất khả năng giải quyết vấn đề
Khi né tránh cảm xúc tiêu cực, bạn cũng né tránh luôn cả vấn đề thực tế, dẫn đến việc không tìm ra giải pháp.
5. Nguy cơ suy giảm sức khỏe tâm thần
Về lâu dài, việc tích cực giả tạo có thể khiến bạn rơi vào trạng thái mất phương hướng, bất lực, thậm chí dẫn đến trầm cảm.
III. Làm thế nào để tích cực một cách lành mạnh?
Tích cực chỉ thực sự có ý nghĩa khi đi kèm với sự thấu hiểu chính mình và tôn trọng cảm xúc thật. Dưới đây là những cách giúp bạn và đồng nghiệp duy trì sự tích cực đúng đắn:
1. Chấp nhận mọi cảm xúc
Hãy nhớ rằng: Buồn, tức giận, lo lắng… đều là cảm xúc bình thường. Cho phép bản thân được cảm nhận và học cách vượt qua, thay vì vùi lấp nó.
2. Lắng nghe thay vì áp đặt
Khi người khác chia sẻ khó khăn, thay vì vội vã khuyên nhủ tích cực, hãy lắng nghe, đồng cảm và nói: “Mình hiểu cảm giác đó. Bạn có muốn chia sẻ thêm không?”
3. Hành động thay vì che giấu
Nếu đang gặp áp lực, hãy tìm cách giảm tải công việc, đề xuất hỗ trợ từ đồng đội thay vì cố gắng giả vờ “ổn”.
4. Biết ơn một cách thực tế
Hãy biết ơn những điều tích cực xung quanh, nhưng đừng biến nó thành cái cớ để phớt lờ những khó khăn cần được giải quyết.
5. Chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ
Khi cảm xúc tiêu cực kéo dài, đừng ngần ngại tìm đến đồng nghiệp, bạn bè, người thân hoặc chuyên gia tâm lý.
6. Thực hành chánh niệm (Mindfulness)
Dành vài phút mỗi ngày để hít thở sâu, quan sát cảm xúc mà không phán xét, giúp bạn giữ sự cân bằng nội tâm.
Kết luận
Tích cực là điều tốt, nhưng tích cực thái quá, không đúng lúc, không đúng cách lại là con dao hai lưỡi, âm thầm bào mòn sức khỏe tinh thần. Làm việc, sống và lãnh đạo trong môi trường hiện đại, điều quan trọng nhất không phải lúc nào cũng phải vui vẻ, mà là biết khi nào cần tích cực, khi nào cần thành thật với cảm xúc của mình.
Một môi trường làm việc lành mạnh là nơi mọi người được lắng nghe, đồng cảm, và có không gian an toàn để thể hiện bản thân một cách chân thật nhất.
Hy vọng rằng thông tin trong bài viết này sẽ giúp ích được cho bạn.
--------------------------
Mọi thông tin liên hệ:
iconicJob Vietnam – Cổng thông tin tuyển dụng nhân sự cấp cao, mạng tìm việc làm, ứng tuyển ngay việc làm mới từ các nhà tuyển dụng hàng đầu tại Việt Nam.
