Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, nhiều sinh viên sau khi ra trường không làm đúng chuyên ngành đã học. Đây không còn là hiện tượng hiếm gặp mà đã trở thành một thực tế phổ biến, cả ở Việt Nam và trên thế giới. Vậy làm trái ngành có phải là một bất lợi? Hay đó lại là một cơ hội để khám phá những hướng đi mới? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.
I. Vì sao sinh viên ra trường làm trái ngành?
Theo số liệu từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, có khoảng 60% sinh viên sau khi tốt nghiệp làm việc trái ngành. Những lý do chính dẫn đến tình trạng này bao gồm:
- Chưa định hướng rõ ràng ngay từ đầu: Nhiều sinh viên chọn ngành học theo mong muốn của gia đình hoặc xu hướng xã hội mà chưa thực sự hiểu sở thích và thế mạnh của bản thân.
- Chênh lệch giữa đào tạo và thực tế: Một số ngành học chưa theo kịp nhu cầu thực tế, khiến sinh viên gặp khó khăn khi tìm việc đúng chuyên ngành.
- Yếu tố kinh tế: Một số ngành học có mức lương khởi điểm thấp, trong khi các ngành khác như kinh doanh, công nghệ thông tin hay marketing lại có cơ hội việc làm và thu nhập hấp dẫn hơn.
- Thay đổi sở thích và đam mê: Không ít sinh viên nhận ra sau khi tốt nghiệp rằng họ không còn hứng thú với ngành học ban đầu và muốn chuyển hướng.
II. Lợi ích của việc làm trái ngành
Dù có nhiều thách thức, làm trái ngành cũng mang lại những giá trị đáng kể:
- Phát triển kỹ năng đa dạng: Làm việc ở một lĩnh vực mới giúp bạn rèn luyện thêm nhiều kỹ năng quan trọng như giao tiếp, quản lý thời gian, làm việc nhóm, tư duy linh hoạt.
- Mở rộng góc nhìn và cơ hội nghề nghiệp: Việc trải nghiệm trong nhiều lĩnh vực khác nhau giúp bạn hiểu rõ hơn về thị trường lao động, từ đó tìm ra con đường phù hợp nhất cho mình.
- Cơ hội phát triển và thu nhập tốt hơn: Một số ngành nghề có nhu cầu tuyển dụng cao và mức lương hấp dẫn, mở ra nhiều cơ hội hơn so với ngành học ban đầu.
- Nhiều tấm gương thành công: Rất nhiều người đã đạt được thành tựu lớn dù không làm đúng ngành học. Ví dụ như Dương Hữu Quang – một kỹ sư điện tử viễn thông nhưng lại trở thành CEO trong lĩnh vực giáo dục trực tuyến, hay Vera Wang – từng là biên tập viên thời trang trước khi trở thành nhà thiết kế lừng danh.
III. Thách thức khi làm trái ngành
Bên cạnh những lợi ích, việc không làm đúng chuyên ngành cũng có một số khó khăn:
- Cảm giác lãng phí thời gian học đại học: Nhiều người cảm thấy tiếc nuối vì không áp dụng được kiến thức đã học vào công việc thực tế.
- Thiếu kiến thức nền tảng: Làm việc trong một lĩnh vực hoàn toàn mới có thể khiến bạn cảm thấy lạc lõng, mất nhiều thời gian để thích nghi.
- Khó khăn trong việc thăng tiến: Nếu không có kiến thức chuyên sâu và kinh nghiệm, bạn có thể gặp rào cản trong quá trình phát triển sự nghiệp.
- Không hài lòng với công việc: Nếu không thực sự yêu thích lĩnh vực mới, bạn có thể dễ chán nản và thiếu động lực làm việc.
IV. Làm sao để thành công khi làm trái ngành?
Nếu bạn đang làm trái ngành hoặc có ý định chuyển hướng, hãy tham khảo một số gợi ý sau:
1. Đánh giá lại bản thân và định hướng tương lai
- Xác định lý do bạn làm trái ngành: Vì không tìm được việc đúng ngành hay vì bạn thực sự yêu thích công việc mới?
- Đặt mục tiêu rõ ràng, ví dụ: "Trong 2 năm, tôi sẽ trở thành chuyên viên marketing dù tốt nghiệp ngành kỹ thuật."
2. Tận dụng kiến thức chuyên ngành vào công việc mới
Dù không làm đúng ngành, bạn vẫn có thể áp dụng một số kiến thức đã học. Ví dụ, sinh viên học sư phạm có thể tận dụng kỹ năng giảng dạy để làm đào tạo doanh nghiệp.
3. Học hỏi và nâng cao kỹ năng
- Đăng ký các khóa học bổ trợ trên Coursera, Udemy hoặc các chương trình đào tạo chuyên ngành.
- Tham gia các workshop, bootcamp để cập nhật xu hướng mới.
4. Xây dựng mối quan hệ và tìm mentor
- Kết nối với đồng nghiệp, tham gia các cộng đồng nghề nghiệp trên LinkedIn, Facebook.
- Tìm kiếm mentor trong ngành để học hỏi kinh nghiệm và nhận định hướng phù hợp.
5. Giữ tư duy cởi mở và linh hoạt
- Đừng coi làm trái ngành là thất bại, mà hãy xem đó là cơ hội để khám phá và phát triển bản thân.
- Luôn sẵn sàng học hỏi và thích nghi với sự thay đổi của thị trường lao động.
IV. Kết luận
Làm trái ngành không phải là dấu chấm hết cho sự nghiệp, mà có thể là cánh cửa mở ra nhiều cơ hội mới. Quan trọng là bạn cần chủ động thích nghi, không ngừng học hỏi và định hướng rõ ràng cho tương lai. Trong một thế giới lao động đầy biến động, khả năng linh hoạt và không ngừng phát triển sẽ giúp bạn thành công, bất kể bạn đang làm trong lĩnh vực nào.
Hy vọng rằng thông tin trong bài viết này sẽ giúp ích được cho bạn.
--------------------------
Mọi thông tin liên hệ:
iconicJob Vietnam – Cổng thông tin tuyển dụng nhân sự cấp cao, mạng tìm việc làm, ứng tuyển ngay việc làm mới từ các nhà tuyển dụng hàng đầu tại Việt Nam.
