Mỗi năm, hàng trăm nghìn sinh viên tốt nghiệp và bắt đầu hành trình tìm việc.
Một viễn cảnh quen thuộc sẽ lại diễn ra: Bạn chuẩn bị một chiếc CV thật đẹp, nộp hàng chục công ty, để rồi nhận lại dòng phản hồi quen thuộc: “Cảm ơn bạn đã ứng tuyển, nhưng chúng tôi cần người có kinh nghiệm”
Và thế là chúng ta lại bắt đầu tự hỏi: “Là một fresher - người chưa có kinh nghiệm, có phải là một bất lợi to lớn không?”
1. Doanh nghiệp “thiếu người” nhưng người lao động lại “thất nghiệp” – vì sao?
Thị trường tìm kiếm việc làm hiện nay đang diễn ra một nghịch lý:
- Doanh nghiệp than “thiếu nhân lực phù hợp”
- Người trẻ lại than “không có việc làm.”
Tuy nhiên, vấn đề không nằm ở việc thiếu hay thừa, mà nằm ở “độ lệch” giữa kỳ vọng và thực tế. Khi mà:
- Doanh nghiệp cần người có kỹ năng thực tế, biết làm việc, biết thích nghi, có thể bắt tay vào việc ngay.
- Fresher lại thiếu trải nghiệm thực tế, chủ yếu có kiến thức lý thuyết, chưa hiểu cách làm việc trong môi trường thật.
Thêm vào đó, nhiều bạn trẻ còn mơ hồ về định hướng: không rõ mình muốn làm gì, thích gì, nên chọn công việc nào phù hợp. Còn doanh nghiệp lại không có thời gian để “thử – sai” quá nhiều với ứng viên mới.
Điều đó đã dẫn đến kết quả là: Fresher chưa sẵn sàng, doanh nghiệp chưa đủ kiên nhẫn – và cả hai đều bỏ lỡ nhau.
2. Là fresher, bạn đang có gì – và thiếu gì?
Bạn cần nhìn trực diện vào thực tế: Bạn là một người thiếu kinh nghiệm.
Nhưng bạn lại có nhiệt huyết, thời gian và khả năng học nhanh → điều mà nhiều người đi làm lâu năm đã mất dần.
Điều quan trọng là bạn nhận thức rõ điểm yếu của mình để chủ động lấp đầy, bằng cách:
- Học kỹ năng mềm (giao tiếp, teamwork, quản lý thời gian).
- Làm thêm, thực tập, tham gia dự án nhỏ hoặc hoạt động câu lạc bộ.
- Đọc nhiều, quan sát cách người khác làm việc và tự học qua trải nghiệm.
Doanh nghiệp không đòi hỏi bạn “biết hết”, nhưng họ cần thấy bạn có thái độ cầu tiến, biết chủ động học hỏi và không sợ khó.
3. Cách để fresher tỏa sáng giữa thị trường cạnh tranh
Thái độ quan trọng hơn kinh nghiệm.
- Khi chưa có kinh nghiệm, điều khiến bạn nổi bật là cách bạn học, cách bạn phản ứng với thử thách.
- Hãy thể hiện mình là người chủ động – linh hoạt – chịu trách nhiệm.
Chuẩn bị kỹ CV và portfolio.
- Dù chưa có dự án lớn, bạn vẫn có thể ghi những gì mình đã học, đã thử, đã làm: bài tập nhóm, dự án cá nhân, tình nguyện, hoạt động trường.
- Đừng để CV trống trơn – hãy cho nhà tuyển dụng thấy bạn đang đi trên hành trình phát triển bản thân.
Hiểu doanh nghiệp cần gì.
- Trước khi ứng tuyển, hãy đọc kỹ mô tả công việc, tìm hiểu văn hoá công ty.
- Khi phỏng vấn, đừng chỉ nói “em muốn học hỏi”, mà hãy nói “em tin mình có thể đóng góp gì.”
Tự tạo cơ hội cho mình.
- Nếu chưa có công ty nhận, hãy bắt đầu từ những dự án nhỏ, làm vài công việc part-time, hoặc thậm chí tự khởi động blog, kênh cá nhân chia sẻ kiến thức.
- Mỗi trải nghiệm đều là “viên gạch nhỏ” giúp bạn xây dựng “tòa thành kinh nghiệm” vững chắc hơn.
Tổng kết
Là fresher không phải là bất lợi, nếu bạn dám bắt đầu và chủ động tiến lên.
Không ai sinh ra đã có kinh nghiệm – tất cả đều đi từ con số 0.
Điều khác biệt nằm ở chỗ: người thành công chọn học từ thất bại, còn người bỏ cuộc chọn than phiền.
