Nhật Bản đẩy mạnh đầu tư vào Việt Nam – Thách thức (P.2)

Việt Nam đứng ở vị trí thứ 103 trong số 183 quốc gia có môi trường kinh doanh thuận lợi, theo kết quả cuộc khảo sát về môi trường kinh doanh quốc tế của tổ chức Ngân hàng thế giới năm 2012. Điều này có nghĩa là mức độ thu hút vốn đầu tư của Việt Nam khá là thấp mặc cho những đánh giá khả quan về triển vọng của nền kinh tế Việt Nam. Vậy cụ thể những thách thức đối với các nhà đầu tư nước ngoài là gì, chúng ta hãy cùng tham khảo bài viết sau.

Thách thức
1. Lợi thế về nguồn lao động giá rẻ đang dần mất đi

Trong khi tỉ lệ thất nghiệp giảm từ 6.4% trong năm 2000 đến 4.8% trong năm 2006, nhà nước Việt Nam lại nâng giới hạn mức lương thấp nhất dành cho các doanh nghiệp nước ngoài lên 45.8% vào năm 2006 và 14.9% vào năm 2008, đồng nghĩa doanh nghiệp nước ngoài phải trả lương cao hơn và đống phí bảo hiểm cho nhân viên nhiều hơn. Tuy nhiên, xét cho cùng thì việc nâng giới hạn mức lương thấp dành cho cách doanh nghiệp nước ngoài đến từ những yếu tố lạm phát khiến cho đồng tiền mất giá trong nước. Từ năm 2005 đến năm 2009, giá dầu thô, phân bón và ngũ cốc gia tăng đột biến dẫn đến tỉ lệ lạm phát cao. Ngoài ra, việc lưu hành Việt Nam đồng quá mức do các công ty nước ngoài liên tục đổ xô sang Việt Nam đã dẫn đến lưu lượng tiền tăng vọt và đồng tiền lien tục bị mất giá. Nếu chính phủ không can thiệp bằng cách nâng cao giới hạn mức lương thấp nhất thì với mức lương cũ, lao động Việt Nam không thể đảm bảo mức sống như trước.

Điều này có nghĩa là ưu thế về giá nhân công rẻ ở Việt Nam sẽ không còn hiện hữu ở một thời điểm nào đó trong tương lai và nhường lại cho các thị trường kế cạnh như Lào và Campuchia. Điều này dẫn đến việc đầu tư của các công ty nước ngoài sẽ có xu hướng chững  lại hoặc suy giảm. Lúc này các nhà đầu tư nước ngoài sẽ lại quay đi tìm một thị trường mới, một miền đất mới, cũng như họ đã từ bỏ thị trường Trung Quốc để đầu tư sang Việt Nam.

2. Chính sách đãi ngộ nhân viên

Từ trước đến nay lao động Việt Nam luôn được đánh giá cao về năng lực, nên chính sách đãi ngộ chủ yếu của các nhà tuyển dụng công ty Nhật là tăng lương khi năng suất lao động tăng để giữ chân người tài. Tuy nhiên vấn đề là làm thế nào để gia tăng tỉ lệ nhân viên lâu năm làm trong công ty, và cần phải vẽ ra một viễn cảnh về mức lương và triển vọng thăng tiến như thế nào. Một hiện trạng thường xảy ra ở các công ty Nhật tuyển dụng là tỉ lệ nhân viên lâu năm thấp do quy chế tăng lương theo cấp bậc và triển vọng thăng tiến không rõ ràng. Chừng nào mức lương, thưởng, và vị trí chưa xứng đáng với năng lực, thì việc thoát khỏi vòng luẩn quẩn “tỉ lệ nhân viên lâu năm thấp => hạn chế chi phí đào tạo nâng cao sản xuất => năng suất sản xuất thấp” là rất khó.

3. Vấn đề về mở rộng sản xuất

 
Việt Nam đang có xu hướng đuổi kịp các quốc gia châu Á khác để trở thành công xưởng lắp ráp linh kiện của thế giới. Tuy nhiên, do số lượng nguyên liệu và linh kiện trong nước bị giới hạn, Việt Nam khó mà trở thành cơ sở sản xuất chủ chốt của các công ty Nhật Bản. Tiền đề để Việt Nam cạnh tranh với các quốc gia khác, trở thành cơ sở lắp ráp linh kiện chủ chốt của Nhật Bản là thị trường nội địa phải cung ứng được các nguyên liệu, linh kiện cần thiết.

Khác với các quốc gia khác, các công xưởng sản xuất Hàn Quốc và Đài Loan đã thành lập được mạng lưới sản xuất xung quanh công xưởng của họ. Tương tự như thế, để hiện thức hóa nguồn cung cấp linh kiện, nhà đầu tư Nhật Bản tại Việt Nam cũng nên tạo nên mạng lưới cung cấp và khách hàng tiềm năng của họ.

Kết bài

So với cả Trung Quốc và các nước châu Á, Việt Nam có ưu thế hơn hẳn về nhiều mặt, và có nhiều khả năng trở thành cứ điểm lưu thông hàng hóa giữa các quốc gia Đông Á.  Mặc dù hiện nay và trong tương lai gần, các nhà đầu tư Nhật Bản sẽ gặp khó khăn bởi lợi thế nguồn lao động giá rẻ sẽ dần mất đi, chính sách đãi ngộ hợp lí để thu hút nhân tài, và các vấn đề để mở rộng sản xuất, nếu các doanh nghiệp Nhật Bản và chính phủ Việt Nam cùng nhau nhìn nhận vấn đề để thảo luận phương hướng giải thích khả quan,tin rằng các doanh nghiệp Nhật Bản có thể đóng góp lớn vào sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam.