Tư duy phản biện là một trong những kỹ năng quan trọng nhất của thế kỷ 21 mà mỗi người cần phải có. Đặc biệt là trong thời kỳ nở rộ của Internet, với vô số những luồng thông tin trái chiều và khó kiểm chứng, việc rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện lại càng trở nên cần thiết.
I. Kỹ năng phản biện là gì ?
Kỹ năng phản biện là kỹ năng sử dụng những luận cứ và dẫn chứng để đưa ra ý kiến, bảo vệ quan điểm của mình; kết hợp cùng việc đánh giá, phân tích, đánh giá thông tin theo những cách nhìn khác nhau nhằm làm sáng tỏ và khẳng định lại tính chính xác của vấn đề.
II. Giá trị quan trọng của kỹ năng phản biện
1. Nâng cao khả năng bao quát tình hình
Việc suy nghĩ một cách rõ ràng và hệ thống, dựa vào vốn kiến thức, kinh nghiệm đã tích lũy và lòng tin cá nhân để phân tích vấn đề cần phản biện; giúp nhìn nhận, suy luận để đi đến những kết luận xa hơn, logic hơn.
2. Nâng cao khả năng ngôn ngữ và trình bày
Phản biện là quá trình giao lưu ngôn ngữ, đòi hỏi cá nhân muốn chứng minh được quan điểm của mình là đúng đắn thì phải đưa ra những lập luận xác đáng, logic và thu hút. Chính vì thế, phản biện được coi là công cụ đắc lực giúp năng lực sử dụng ngôn ngữ và trình bày, là cách thức giúp phát triển trí tuệ hiệu quả.
3. Thúc đẩy sự sáng tạo
Kỹ năng tư duy phản biện giúp thúc đẩy sự sáng tạo. Các giải pháp sáng tạo được đưa ra với những ý tưởng mới, và nó thực sự có giá trị khi hữu ích và có liên quan đến công việc đang diễn ra. Tư duy phản biện đóng một vai trò quan trọng, hỗ trợ đắc lực trong việc đánh giá những ý tưởng mới, chọn những ý tưởng tốt nhất và sửa đổi chúng nếu cần thiết.
4. Quan trọng cho sự tự đánh giá
Tư duy phản biện là công cụ quan trọng trong quá trình tự đánh giá bản thân. Để sống một cuộc sống có ý nghĩa, ta cần phải minh chứng và phản ánh các giá trị và quyết định của mình là đúng đắn. Đúng hay sai, so sánh những lợi ích và bất lợi của từng lựa chọn để quyết định hợp lý nhất, kỹ năng phản biện sẽ giúp bạn làm điều đó.
III. Cách rèn luyện kỹ năng phản biện
Theo các nghiên cứu khoa học, nếu bạn thực hành 1 kỹ năng nào đó trong 20 phút mỗi ngày liên tục trong 30 ngày thì kỹ năng đó sẽ ăn sâu vào não bộ và thực sự trở thành kỹ năng của bạn. Hãy dành hơn 20 phút mỗi ngày để tập luyện những kỹ năng chi tiết dưới đây giúp tăng CT.
1. Tích cực trau dồi và làm giàu kiến thức
Để có thể phân định một luồng thông tin là đúng hay sai, trước hết chúng ta cần có một nền tảng kiến thức với mức tổng quát vừa đủ. Những kiến thức tổng quát này sẽ trở thành nền tảng để chúng ta có thể dựa vào và đưa ra các lập luận và phê bình. Một người thiếu nền tảng kiến thức tổng quát, dù muốn tư duy phản biện cũng sẽ gặp khó khăn vì anh ta sẽ không biết phải dựa vào điều gì để lập luận, phê bình. Không ai là ngoại lệ, luôn xem xét góc nhìn đa chiều, trau dồi, rèn luyện để khai sáng và nâng cao phông văn hóa cá nhân.
2. Rèn luyện kỹ năng phản biện khi giao tiếp
Cho dù bạn suy nghĩ thấu đáo đến đâu nhưng không biết cách giao tiếp, thể hiện được quan điểm cá nhân với người khác thì cũng không đem lại kết quả như mong muốn. Hãy luyện tập để vừa biết cách trình bày hết ý của mình với người khác. Cùng với đó, lắng nghe, tiếp thu và cảm thông cho người khác để đưa ra giải pháp hợp lý sau cùng. Trong thời đại toàn cầu hoá, giao thoa văn hoá không biên giới thì cùng với tiếng mẹ đẻ và ngoại ngữ tiếng Anh ai cũng cần phải khá giỏi thì ngoại ngữ thứ 2 (thậm chí thứ 3) sẽ giúp mở rộng cơ hội, tăng khả năng tư duy, tối ưu hiệu quả, là lợi thế cạnh tranh lớn cho bản thân chúng ta!
3. Rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện bằng cách nâng cao khả năng sáng tạo
Để có kỹ năng phản biện hiệu quả cần nâng cao khả năng sáng tạo, trau dồi kiến thức một cách tổng quát, nắm vững thông tin đa dạng về các lĩnh vực để có thể tranh luận và bảo vệ luận điểm với người khác một cách dễ dàng. Tuy nhiên, vấn đề cần nói ở đây là các bạn phải trao dồi kiến thức một cách tổng quát, nắm vững thông tin đa dạng về các lĩnh vực đối với ngành nghề mình đang làm việc.
4. Rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện bằng cách giải quyết vấn đề
Rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện bằng cách giải quyết vấn đề là một trong những phương pháp tối ưu. Khi đối diện một vấn đề nào đó, cần nắm rõ thông tin chính xác về vấn đề gì, liên quan đến lĩnh vực gì? Sau đó, dựa trên những cơ sở khoa học và logic, hãy lên những câu hỏi để làm rõ vấn đề, từ những điều đó rút ra kết luận và nguyên nhân cho vấn đề trên.
Kỹ năng tư duy phản biện tạo điều kiện phân tích, đánh giá, xây dựng lại định hướng suy nghĩ của bạn. Hy vọng qua bài viết, các bạn sẽ hiểu thêm về kỹ năng tư duy phản biện và có kế hoạch tập luyện để nâng cao kỹ năng thiết yếu này.
---------------------------
Mọi thông tin liên hệ:
iconicJob Vietnam – Cổng thông tin tuyển dụng nhân sự cấp cao, mạng tìm việc làm, ứng tuyển ngay việc làm mới từ các nhà tuyển dụng hàng đầu tại Việt Nam.
